10 Soruda Elektronik İmza
Türkiye e-devlete geçişte ilk önemli adımı 15 Ocak 2004'te çıkarılan 5070 numaralı Elektronik İmza Kanunu'yla atmıştı. Bu yıl 18 Temmuz'da üç kurum elektronik imza sertifikası verme yetkisi aldı, böylece uygulamaya geçildi.
Elektronik imza nedir? Dijital imzadan farkı nedir?
Dijital imza, elle atılan imzanın elektronik görüntüsü, parmak izi, iris, yüz hatları gibi yöntemleri içeren genel bir isim. Yasadaki elektronik imza ise imzalanan belgeyi ve kişinin kimliğini, taklit edilemeyecek bir matematik fonksiyonla özetleyen teknolojidir. ‘Açık anahtar altyapısı’ teknolojisi kullanılır. Teknolojiyi imza sahibine ilgili kurumlar verir. Sertifika ve iki anahtar, bir akıllı karta yüklenir. Gönderilecek belge kart yardımıyla matematiksel işlemden geçirilir.
Nasıl çalışır?
Kişiye özeldir. Kişi veya çalışanlarının e-imza kullanmasını isteyen kuruluş ilgili kuruma başvurur: Kamu SM sadece kamu kurumlarına, E-Guven ve TürkTrust ise bireylere hizmet veriyor. Bireyler, kimlik belgesiyle kuruluşlara başvuruyor; sayılardan oluşan iki anahtar ve bunların kendine ait olduğunu kanıtlayan bir sertifika alıyor. Elektronik imza özel anahtarla atılıyor. Açık anahtar, imzalanan tüm dokümanlarla birlikte gönderiliyor ve imzayı doğrulamayı sağlıyor.
E-imza taklit edilebilir mi?
Elektronik imzanın taklidi, kopyalanması, tahrifatı imkansız. Doküman değiştirildiğinde imza geçersiz hale geliyor. Akıllı kartın içindeki özel anahtarlar çıkarılamıyor. Çalındığında parola bilinmeden kullanılması mümkün değil. İstendiği an çağrı merkezine haber verilip sertifika iptal ettirilebiliyor. Kart okuyucuya takıldıktan sonra özel bilgisayar programı devreye giriyor, bu sayede kişi istediği belgeleri imzalıyor. Karşı taraf, ücretsiz sağlanan, doğrulama programıyla belgeyi kontrol edebiliyor.
İnternet korsanlarınca çözülmesi mümkün mü?
İmkansız. Bir elektronik imzayı taklit etmek için dünyadaki tüm bilgisayarları milyonlarca yıl çalıştırmak gerekir. Ayrıca elektronik imza teknolojisi, yakın gelecekte ihtiyaç belirdiğinde, çok hızlı şekilde bir üst güvenlik seviyesine geçebilecek şekilde tasarlandı.
Kimler elektronik imza alabilir?
Gereken kimlik belgelerini sağlayan herkes elektronik imza alabiliyor. Şirketin ticari kişiliğine imza verilmiyor ama bir şirket yönetim kurulu başkanı e-imza ile şirket adına işlem yapabilir.
Şu anda kaç kamu kurumu elektronik imza kullanıyor?
Kamu SM, ilk iki haftada başvuran 30 kamu kurumunun çalışanlarına e-imza verme çalışmalarını sürdürüyor. Kamu kurumlarında 300, Türkiye’de toplam 1000 kişi e-imza kullanıyor. 2006’da kamuda elektronik imza kullananların sayısının 100 bini aşması bekleniyor.
Dünyada hangi ülkeler kullanıyor?
Güney Kore’de 7 milyon kişi kullanıyor. Avrupa’da çok yaygın değil, tüm AB’de 1.5-2 milyon kullanıcısı var. Türkiye ciddi bir şekilde yaygın kullanım örneği sergileyecek. ABD’de yaygın ama eyaletlerde farklı uygulamalar var, bunu veren tek bir merkez yok.
Maliyeti ne?
Kamu kurumlarındakiler için e-imza maliyeti, kişi başına üç yıllık 99 YTL. Kamu SM ayrıca sistemin kurulması için ücret alıyor.
Şu anda hangi devlet daireleri e-imzalı belge kabul ediyor?
Nikah, tapu gibi tanıklık gerektiren durumlar hariç, yasaya göre tüm kamu kurumları, vatandaşın elektronik imzalı dilekçesini kabul etmek, işleme koymak zorunda. Örneğin pasaport başvuru formunu internetten doldurduktan sonra, imza atmak için emniyet müdürlüğüne gitmek gerekiyor. Bundan sonra pasaport bürosuna elektronik imzalı dilekçe gönderildiğinde belgenin işleme konması gerekiyor. Memurlar sorun çıkardığında Kamu SM’e başvurmak yeterli. (www.kamusm.gov.tr)
Özel kurumlar, mesela bankalar da şu anda e-imzalı belgeleri kabul etmek zorunda mı?
Tüm özel kurumlar, e-imzalı dilekçeleri kabul etmek zorunda. Bir EFT talimatını e-imza ile bankaya gönderebilirsiniz. Tüm bankalar sistemlerini elektronik imzaya uyarlayana kadar bazı aksaklıklar yaşanması bekleniyor. Geçmişte internet üzerindeki işlemlerde banka kayıtları esas kabul ediliyordu. Bundan sonra sanal ortamda elektronik imzayla yapılan işlem belgeleri mahkemelerde de kanıt yerine geçecek.
Eklenme tarihi: 5.12.2005
