:: DoliGroup Digital Solutions ::

Pardus Linux 1.0 s�r�m�yle kullan�ma haz�r

T�B�TAK b�nyesinde geli�tirilen ve ad�n� Anadolu Pars�'ndan alan bilgisayar i�letim sistemi Pardus, 26 Aral�k'tan itibaren �nternet �zerinden indirilmeye ba�land�.

T�rkiye Bilimsel ve Teknolojik Ara�t�rma Kurumu (T�B�TAK) Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Ara�t�rma Enstit�s� (UEKAE) b�nyesinde y�r�t�len Uluda� Projesi kapsam�nda geli�tirilen a��k kaynak kodlu �zg�r i�letim sistemi Pardus'un 1.0 s�r�m�, 26 Aral�k'tan itibaren �nternet �zerinden yay�nlanmaya ba�land�.

Linux temelli bir i�letim sistemi olan Pardus, tam ve d�zg�n T�rk�e deste�i yan�nda, kurulum ve kullan�m kolayl�� a��s�ndan �nemli yenilikler bar�nd�r�yor. Se�kin bir yaz�l�mc� ekibi taraf�ndan geli�tirilen ve yenilik�i teknolojilerle donat�lan Pardus'un k�resel Linux camias�nda da geni� yank� uyand�rmas� bekleniyor.

�zg�r Yaz�l�m Yakla��m�yla Geli�tirildi

Pardus'un ilk kararl� s�r�m� hakk�nda bilgi veren Pardus Geli�tiricisi Do�. Dr. Erkan Tekman, Pardus'u �zg�r yaz�l�m yakla��m�yla ve a��k kaynak kodlu olarak geli�tirdiklerini s�yledi. Tekman, Pardus'un k�saca "GPL" olarak adland�r�lan Genel Kamu Lisans� ile �zg�rce da��t�laca��n� bildirdi. Tekman, Pardus �zerinde ilk �al��malar�n ulusal bir i�letim sisteminin gereklili�inin g�r�lmesi �zerine 2003 y�l� sonunda ba�lat�ld��n�, 2004 sonbahar�nda ise plan ve tasar�m a�amalar�ndan uygulama a�amas�na ge�ildi�ini belirtti.

Tekman, a��k kaynak kodlu yaz�l�mlar�n kapal� ve sahipli yaz�l�mlara g�re bir�ok �st�nl�� bulundu�unu da ekleyerek �unlar� s�yledi: "Bunlar�n ba��nda g�venlik geliyor. A��k kaynak kodlu yaz�l�mlar, geli�tirilme s�recinden kullan�lma a�amas�na kadar on binlerce g�z taraf�ndan denetleniyor. K�t� niyetli bir programc� ya da kurulu� taraf�ndan yerle�tirilebilecek bir kod par�as�n�n b�yle bir ortamda gizlenmesi m�mk�n de�il. Ayr�ca, kayna��n a��k olmas� nedeniyle olas� g�venlik a��klar� h�zla yamanabiliyor. Yaz�l�m�n b�y�k bir programc� kitlesi taraf�ndan denetlenmesi ve incelenmesi, o yaz�l�ma kararl�l�k anlam�nda da b�y�k katk� sa�l�yor. Kaynak kodunun iste�e ve gereksinime g�re �zg�rce de�i�tirilip yeni ama�lara hizmet edecek �ekilde uyarlanmas� da yaz�l�ma benzersiz bir esneklik kazand�r�yor. K�resel Linux camias� taraf�ndan bir nevi imece usul� ile �retilen i�letim sistemi, gerek lisanslama y�ntemi ve gerekse bak�m ve y�netim kolayl�� ile toplam bilgisayar edinme ve sahip olma maliyetinde �nemli tasarruf sa�l�yor."

Tekman'�n bildirdi�ine g�re halen, T�rk�e deste�i olanlar da dahil, 300 civar�nda Linux da��t�m� bulunuyor. Ancak Pardus, kullan�c�lara tam ve d�zg�n T�rk�e deste�i sunmas�yla di�er b�t�n Linux da��t�mlar�ndan ayr�l�yor. Yeni i�letim sistemi, T�rk�e Do�al Dil ��leme K�t�phanesi ve Yaz�m Denetimi Eklentisi Zemberek sayesinde, ofis uygulamalar�nda ve pek �ok masa�st� program�nda eksiksiz T�rk�e s�zl�k ve yaz�m denetimi deste�i veriyor.

Tekman, Pardus'un di�er �zellikleri hakk�nda da �u bilgileri verdi: "Sistemde kurulu yaz�l�mlar�n birbirleriyle uyumlu �al��mas�n� sa�layacak olan bir yap�land�rma y�neticimiz var. Bu uygulamaya �OMAR ad�n� verdik. Pardus�un paket y�netim sistemine ise PiSi dedik. �OMAR ve PiSi, b�y�k k��k hi�bir Linux da��t�m� taraf�ndan ele al�nmaya cesaret edilememi� iki �nemli problemi �zg�n y�ntemlerle ve son derece ak�ll�ca ��z�yor. �OMAR ve PiSi�nin k�resel Linux camias� ile GPL lisans� kullan�larak payla��lmas�n� T�B�TAK�tan ilk �zg�r yaz�l�m ihracat� olarak ilan edebiliriz."

Pardus'un kurulumunda bir�ok pop�ler �zg�r yaz�l�m da bilgisayara y�kleniyor. Bunlar aras�nda Firefox �nternet taray�c�s�, OpenOffice.org ofis paketi en bilinenleri. Bununla birlikte Pardus 1.0 CD�sinde �nternet ara�lar�ndan oyunlara, �okluortam oynat�c�lar�ndan ki�isel bilgi y�neticilerine kadar bir masa�st� kullan�c�s�n�n t�m ihtiya�lar�na cevap verebilecek onlarca �zg�r uygulama y�kl� olarak geliyor.

Pardus'un yayg�nla�mas�yla T�rkiye'nin yaz�l�m ithalat�nda �nemli tasarruf elde edilmesi, yaz�l�m maliyetlerinin azalmas�na ba�l� olarak donan�m sat��lar�nda ve bilgisayarla�ma oran�nda art�� g�r�lmesi, e-d�n��m ve bilgi toplumu olma s�recinin h�zlanmas� bekleniyor. Pardus'un d�nyaya a��lmas�yla da, uluslararas� bili�im platformunda T�rkiye'nin kendine sa�lam bir yer edinece�ine inan�l�yor.

Eklenme tarihi: 27.12.2005